| 
           
        Ferlo er stórt svæði 
        í miðhluta Senegal.  Þar er hálfeyðimörk og jarðvegur ófrjósamur, þannig 
        að gróður þrífst einungis í suðurhluta þess en í norðurhlutanum eru 
        Sahel-steppur milli Sahara og venjulegra steppna.  Þar er nægur gróður 
        til beitar fyrir búsmala fulanihirðingjanna. 
         
                    Fouta-Toro er við Senegalána á svæðinu milli Bakel í austri 
                    til Dagana í norðri.  Þar er landræma, sem er 
                    tiltölulega þéttbýl.  Þar eru notaðar áveitur á 
                    þurrkatímanum og land og gróður nýtt til hins ítrasta með 
                    nútímaaðferðum.  Þarna 
          býr aðallega fulanimælandi (tukulor) fólk.  Vesturmörk Fouta-Toro 
          eru við falska lónið (Qualo), sem eru byggð wolofmönnum, sem rækta 
          hirsi og láta fulanihirðingja gæta búsmala sins. 
           
          Dianbour, Cayor, 
        Djolof og Baol er fjölbreytt svæði milli Ferlo og Atlantshafs, allt frá 
        Oualo í norðri að Grænhöfða í suðri.  Jarðvegur 
        þess er sendinn, vetur svalir og aðaluppskeran er jarðhnetur.  Mannlífið 
        er líka fjölskrúðugt, wolofmenn í norðri, serer á Thiés-svæðinu og lebu 
        á Grænhöfða. 
           
          Súdansvæðið nær til Grænhöfða í norðvestri, Ferlo í norðri og neðri 
        hluta Casamance-dals í suðvestri.  Því er skipt í héruðin Sine-Saloum (Litluströnd), 
        Rip, Yacine, Niani, Boundou, Foulandou og dali Gambíuárinnar og Efri-Casamance-árinnar.  
        Víðast er nægileg úrkoma, sem er mest í suðurhlutanum.  Leirkenndur 
        jarðvegurinn er hentugur til ræktunar, þannig að þessi landshluti er 
        tiltölulega þéttbýll.  Vatnið í ósunum er gruggugt og ísalt.  Íbúarnir 
        eru blanda allra þjóðflokka landsins en maninkemenn (mandingo) eru í 
        meirihluta. 
           
          Svæðið við Neðri-Gasamanché-ána er lítið en hefur sterk séreinkenni.  
        Þar er mikill og þéttur gróður og mest ber á fenjatrjám, olíu- og 
        raffíapálmum.  Mikil úrkoma er hentug til ræktunar hrísgrjóna. 
           
          Meirihluti íbúa 
        landsins býr í sveitunum.  Þar er mikill fjöldi lítilla þorpa með nokkur 
        hundruð íbúa hvert.  Í flestum þeirra eru samkomuskýli, moska og brunnar, 
        lindir eða lækir.  Þau eru undir stjórn höfðingja, sem eru tilnefndir að 
        gömlum hefðum eða stjórnskipaðir.  Trúariðkanir eru undir stjórn „marabout”, 
        sem er læs á arabísku, eða töframanns.  Yfirbragð þorpanna fer eftir 
        uppruna íbúanna. 
           
          Þorp wolofmanna eru lítil, hvort sem þau eru í Ferlo eða Cayor.  Í 
        hverju þeirra búa í kringum 100 bændur.  Húsin eru úr byggingarefnum, 
        sem eru aðgengileg á hverjum stað.  Fólkið á auðvelt með að flytja 
        þorpin, því engar hindranir eru í landslaginu.  Uppskerugeymslurnar eru 
        í öruggri fjarlægð frá þorpunum, svo þau verði ekki eldi að bráð.  Á 
        Austur-Saloum-svæðinu eru þrjú sammiðja gróðursvæði umhverfis 
        wolofþorpin.  Næst þeim eru akrar og grænmetisgarðar (Tol-keur).  Því 
        næst kemur land í hvíld, sem þó er nýtt til jarðhneturæktunar (diatte).  
        Fjærst eru kornakrar (Gor). 
           
          Dæmigerð þorp á súdanska svæði Casamance-árinnar eru byggð malinkemönnum.  
        Þau standa í þyrpingu hvert innan um annað eins og á tímum yfirráða 
        súdanskra þjóðflokka á svæðinu.  Í hverju þorpi búa 200-300 manns þröngt 
        innan skíðisgarðs í ferhyrningslaga kofum.  Þorpsbúar stunda aðallega 
        ræktun og kvikfjárrækt.  Höfðingi hvers þorps er víðast íhaldssamur „marabout”. 
           
          Sererþorpin eru öðruvísi útlits en þorp wolof- og malinkemanna hvað 
        snerti fjölskylduhúsin, M’Binds, sem standa dreift, og hvert þeirra er 
        sjálfstæð eining.  Á eyjunum í ósum Saloum-árinnar eru hús serer 
        nyiominka-fólksins traustbyggð og snyrtileg.  Korngeymslurnar eru inni í 
        þorpum þess. 
           
          Diolaþorpin standa í þyrpingum með allt að 5000 íbúum eða fleiri.  
        Víðast standa þessi þorp við jaðar hásléttna eða ofan hrísgrjónaakra 
        diolamanna.  Líkt og í þorpum serermanna raðast fjölskyldur í hús eftir 
        stöðu í samfélaginu.  Þessi þorp eru hin bezt byggðu og varanlegustu í 
        landinu.  Stundum eru þau velvíggirt eins og á Thionck-Essyl og Oussouye 
        svæðunum.  Þorpin í Essyl eru oft búin regnvatnsgeymum.  Þorpshöfðingjar 
        diola- og serermanna eru mun valdaminni en í þorpum wolof- og 
        malinkemanna. 
           
          Borgin St Louis var 
        stofnuð árið 1633 og Dakar 1857.  Aðrar borgir eru mun yngri og allar 
        voru þær stofnaðar á nýlendutímanum.  Dakar er höfuðborgin en St Louis 
        gegndi því hlutverki áður.  Hinar borginar byggðust á 
        jarðhnetuframleiðslunni og járnbrautunum, sem tryggðu samgöngur og 
        flutninga (Thiés, Tivaouane, Mékhé og Louga).  Nokkrir hafnarbæir uxu og 
        urð borgir, s.s. Kaolack, foundiougne og Fatick við Sine-Saloum-árnar og 
        Ziguinochor, Sédhiou og Kolda við Casamance-ána.  Allar borgir landsins, 
        þ.m.t. St Louis, Rufisque og Gorée, sem voru mikilvægar fyrrum, byggja 
        afkomu sína að meira eða minna leyti á Dakar, þar sem fimmtungur 
        landsmanna býr. 
         
        Beztu ræktarlönd Senegal eru í vesturhlutanum og árdölunum.  Aðrir 
        hlutar landsins eru hrjóstrugri og strjálbýlli, einkum til norðurs og 
        austurs. 
           
          Tungumálarannsóknir 
        í Senegal eru skammt á veg komnar, þannig að haldgóðar upplýsingar 
        skortir.  Engu að síður verða sérfræðingar varir við mismun milli svæða, 
        sem þeir kenna við Atlantahafið (wolof, lebu, serer, tenda og diola), 
        Fulfulde (fulani), með fjölda sérkenna og mállýzkna og flókinni málfræði 
        og Mande (bambara, dyula, malinke og soninke eða sarakole). 
           
          Í landinu búa sjö stórir þjóðflokkar og trúarhópar auk annarra minni.  
        Fjölmennustu hóparnir búa aðallega í Sahel og á steppusvæðunum, sem voru 
        fyrrum bakbein fornu konungsdæmanna í Vestu-Súdan, s.s. Ghana, Mali og 
        Songhai.  Þar til fyrir skömmu ríkti mikil stéttaskipting í þessum hópum 
        (prinsar, aðalsmenn, frjálst fólk, lágstétt og þrælar). 
           
          Wolofmenn eru u.þ.b. þriðjungur landsmanna og tunga þeirra er 
        útbreiddust.  Þeir eru í yfirgnæfandi meirihluta í vesturhlutanum.  Í 
        Cayor-héraði voru þeir upphafsmenn Tijani-múslimabræðralagsins.  
        Muridiyah-bræðralagið er mjög áhrifaríkt og nær yfir ræktunarsvæði 
        jarðhnetna í landinu í suðurátt.  Meðlimir þess eru strangtrúaðir bændur. 
           
          Þéttasta byggð serermanna er í suðvesturhluta Ferlo-héraðs.  Þeir eru 
        reyndir bændur, sem stunda bæði ræktun og kvikfjárrækt.  Fyrrum voru 
        þeir andatrúar en æ fleiri þeirra snúast til islam eða rómversk-katólsku. 
           
          Fulanimenn (peuls, foulah, fulbe og fellata) búa dreift um allt land.  
        Mest er um þá í Ferlo, við Efri-Casamance-ána og í Oualo-héraði, þar sem 
        þeir búa í þéttum byggðum.  Upprunalega voru þeir hirðingjar en fjöldi 
        þeirra hefur setzt að við búskap, einkum í fouta-Toro-héraði við 
        landamærin að Gíneu.  Þeir eru múslimar. 
           
          Tukulormenn (touchouleur) líkjast wolof- og fulanimönnum, sem þeir hafa 
        blandast með mægðum.  Nafn þessa þjóðflokks er afbökun íbúa 
        Tekrur-ríkisins.  Þeir búa aðallega umhverfis miðbik Senegalfljótsins.  
        Dreifðir hópar þeirra búa einnig við árnar Gambíu og Saloum.  Þeir voru 
        fyrstir Senegala til að taka islamska trú á 11. öld og margir þeirra 
        lesa og tala arabísku.  Flestir þeirra eru bændur en æ fleiri streyma 
        til borganna (Dakar og St Louis). 
         
        Diolamenn búa í neðri hluta Casamance-dalsins og í suðvesturhluta 
        Gambíudals.  Þeir eru góðir bændur og einbeita sér að hrísgrjónarækt en 
        snúa sér í auknum mæli að ræktun jarðhnetna og hrisis, er lengra dregur 
        frá sjó.  Í Fogni-héraði eru þeir múslimar en langflestir eru þeir 
        andatrúar.  Fáeinir hafa snúizt til krisni. 
           
          Malinkemenn komu 
        upprunalega frá Nígerdalnum og hafa dreifzt vítt og breitt um landið en 
        mest er um þá í dölum ánna Gambía, Efri-Casamance og Saloum.  Þeir eru 
        bændur, kaupmenn og múslimar. 
           
          Soninkemenn eru minnihlutahópur, sem er kominn af berbum og afsprengi 
        malinkefjölskyldna í Mali.  Nú hafa flestir þeirra yfirgefið ófrjósöm 
        búsvæði sín og flutzt til borganna, þar sem þeir taka oftast upp 
        kaupmennsku.  Þeir eru múslimar. 
           
          Hinn fámenni hópur, 
        sem kalla má Senegala, nær m.a. til þjóðflokkanna mauri, sem búa 
        aðallega í norðurhlutanum og stunda kvikfjárrækt og kaupmennsku, lebu á 
        Grænhöfða, sem eru fiskimenn og sumir auðugir landeigendur, og basari, 
        sem er forn þjóðflokkur á grýttri hásléttu Fouta Djallon.  |