Seattle Washington Bandaríkin,


SEATTLE
WASHINGTON

.

.

Utanríkisrnt.

 

Seattle er borg í Washington-fylki milli Puget-sunds og Washington-vatns.  Hún er fjölbýlasta borg fylkisins og stendur á nokkrum hæðum og er þekkt fyrir fagurt útsýni og umhverfi.  Union-, Washington- og Grænavatn eru innan borgarmarkanna.  Fjöll Olympic-þjóðgarðsins gnæfa í vestri og Þrepafjallgarðurinn (Cascade Range) með Rainier-fjalli er til austurs.  Meðfram Elliott-flóa og sunnar, meðfram Duwarnish-ánni, eru viðskipta- og iðnaðarhverfi borgarinnar.  Íbúðabyggðin er aðallega uppi á hæðunum.  Stórborgarsvæðið nær yfir útborgirnar Everett, Bellevue, Tacoma og Renton.

Seattle er mikil hafnarborg og miðstöð viðskipta og iðnaðar (flugvélar, hugbúnaður og líftækni).  Boeing er stærsti vinnuveitandinn í Renton og Tacoma og Microsoft er stórt fyrir tæki á markaðnum.  Ferðaþjónusta, fiskveiðar og vinnsla, viðhald skipa, opinber starfsemi og starfsemi hersins eru veigamiklar tekjulindir.  Nærliggjandi millilandaflugvöllur, Seattle-Tacoma þjónar þessu stóra svæði.  Stór og góð höfnin skiptist í innrihöfn á Washington-vatni og Union-vatni, sem er líka flughöfn fyrir sjóflugvélar, og ytrihöfn í Puget-sundi.  Skipaskurðurinn, sem er kenndur við Washington-vatnið og Hiram M. Chitttenden-slaufurnar tengja hafnaraðstöðuna.  Lacey V. Murrow-flotbrúin og Evergreen Point-flotbrúin tengja Seattle við svæðin austan Washington-vatns og ríkisrekið ferjukerfi annast flutninga til og frá Kitsap-skaga, eyjunum í Puget-sundi og Viktoríu í Brezku-Kólumbíu í Kanada.  Geysistór ráðstefnumiðstöð var opnuð árið 1988.

Helztu æðri menntastofnanir Seattle eru Fylkisháskólinn (1861), Cornish-listaháskólinn (1915), Griffin-háskóli (1909), Seattle-Kyrrahafsháskólinn (1891) og Borgarháskólinn (1891).

Seattle-miðstöðin var vettvangur Heimssýningarinnar 1962 (21. aldar sýningin) en þar er nú Borgaróperan, sem hýsir einnig ballettinn og symfóníuhljómsveitina.  Bagley Wright-leikhúsið hýsir leikhópinn Seattle Repertory Theatre.  Seattle Center Playhouse hýsir leikhópinn Intiman Theatre og Charlotte Martin er borgarleikhús barnanna.

Aðrir áhugaverðir staðir eru m.a. Kyrrahafs-vísindamiðstöðin, Barnasafn Seattle, Geimnálin (185m há), Iðnaðar- og sögusafnið, Henry-listasafnið og Thomas Burke ríkisminjasafnið (indíánaminjar).  Þarna eru líka Norræna safnið og Flugsafnið.  Sunnan miðborgarinnar er Pike Place-markaðurinn og Landnematorgið, sem eru verzlunarhverfi.  Í alþjóðlega hverfinu eru Wing Luke minningarsafnið, Nippon Kan-leikhúsið, sem er þjóðarminnismerki, og Konungshvelfingin (1976), sem er leikvangur notaður til tónleikahads og vörusýningar (heimavöllur úrvalsliðs Mariners í körfubolta og Seahawks ruðningsliðsins).  Listasafn Seattle (1991) í grennd við Pike Place-markaðinn hýsir frábærrt safn afrískrar- og norðuramerískrar indíánalistar.  Upprunalega safnið í Sjálboðaliðagarðinum (Volunteer Park) er nú notað fyrir asíska list.

Borgin styrkir eða rekur Dýragarðinn og Sædýrasafnið og fjölda almenningsgarða.  Uppgötvunargarðurinn (Discovery Park; 216 hektarar) er hinn stærsti í borginni.  Þar er menntamiðstöð indíána The Daybreak Star.  Trjásafn Borgarháskólans nær til trjá- og runnategunda víða að í veröldinni (japanskur garður, mýrlendi o.m.fl.).  Mismunandi hátíðir eru haldnar reglulega allt árið um kring, s.s. Norðvestur þjóðháttahátíðin, Bumbershoot-listahátíðin og Kvikmyndahátíðin.

Snohomish- og Suquamish-indíánar bjuggu í þessum landshluta áður en byggð hvítra manna hófst.  Árið 1852 fluttust hvítir landnemar frá Alki Point, þar sem þeir settust að árinu áður, inn á núverandi miðborgarsvæði Seattle.  Bærinn var nefndur eftir Suquqmish-höfðingjanum Seattle.  Sögunarmylla var reist árið 1853 og nýting hinna gríðarstóru skógarsvæða hófst.

Byggðin óx hægt í fyrstu en eftir að meginlandsjárnbrautin náði til Tacoma árið 1883 hófst uppgangstími með mikilli fjölgun íbúa.  Kínverskir verkamenn hrúguðust til landsins upp úr 1860 og um miðjan níunda áratug 19. aldar voru kínverjar orðnir 500.  Hvíta fólkið óttaðist að þetta ódýra vinnuafl kostaði það vinnuna og efnt var til óeirða gegn kínverjunum.  Hinn 6. júní 1889 brann miðbærinn til kaldra kola.  Hann var endurbyggður og Landnematorgið státar enn þá af mörgum byggingum frá þessum tíma.  Þegar gullæðið beindi för fólks til Yukon og Alaska, var Seattle hlið þessara landsvæða og birgðastöð gullgrafara eftir 1890.  Á þessum tíma fjölgaði íbúum Seattle úr 37.000 (1889) í 327.000 (1910).  Árið 1910 þjónuðu fjórar járnbrautir á meginlandsleiðinni Seattle og opnun Panamaskurðarins árið 1914 og skipaskurðarins, sem er kenndur við Washington-vatn, nokkrum árum síðar, efldi enn viðgang borgarinnar.  Þá þegar var Seattle orðin alþjóðleg deigla fólks, Norðurlandabúa, Japana, kínverja o.fl.

Heimsstyrjöldin fyrri jók á umferð um höfnina.  Eftir síðari heimsstyrjöldina fór að bera æ meira á iðnaði tengdum geimferðum og eldflaugum.  Boeing-fyrirtækið hóf rekstur á svæðinu fyrir stríðið og þróaði m.a. Boeing 707, sem var bylting í farþegafluti í heiminum.  Íbúar borgarinna voru flestir á sjötta áratugi 20. aldar (575.000) en síðan fækkaði þeim vegna flutninga til úrborganna.  Á áratugnum 1980-90 beindist straumurinn aftur til borgarinnar, þegar fjöldi nýrra fyrirtækja kom til skjalanna (Microsoft o.fl.).  Áætlaður íbúafjöldi árið 2012 var rúmlega 600 þúsund.

Seattle er nýr áfangastaður Icelandair.

 TIL BAKA     Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM