|
Náttúrulegur gróður Nýja-Sjálands var blanda sígrænna
trjátegunda, sem þöktu allt að tvo þriðjunga landsins.
Löng einangrun landsins olli þróun tegunda, sem ekki finnast
annars staðar. Næstum 90%
náttúrulegra plöntutegunda eru einstök fyrir landið.
Á okkar dögum þrífst þéttur runnagróður aðeins á svæðum,
sem hafa ekki þótt hæf til landnáms og á vernduðum svæðum.
Á vesturströnd Suðureyjar eru upprunalegu skógarnir enn þá
nýttir til timburvinnslu. Meðfram
fjallgörðunum á báðum eyjunum er falskt beyki ríkjandi tegund.
Ágangur
Evrópumanna, sem settust að í landinu, á náttúruleg skóglendi
ollu mikilli jarðvegseyðingu, einkum á hæst liggjandi svæðum yfir
sjó. Skógrækt ríkisins
var stofnuð til að bæta skaðann, stjórna nýtingunni og planta trjám.
Tilraunaplöntun fór fram á eldfjallasléttunni með
radiata-furu, sem var flutt frá Kaliforníu.
Þessi tegund barrtrjáa hefur lagað sig svo vel að aðstæðum
í landinu, að hún er orðin aðalrætunartegundin (nær fullum vexti
á 25 árum).
Breiðlaufungar
frá Evrópu eru víða til skrauts og víðitegundir og aspir eru notaðar
til að koma í veg fyrir jarðvegseyðingu í hlíðum.
Þyrnirunni (Ulex europaeus) hefur lagað sig svo vel að aðstæðum,
að hann er orðinn að plágu þar sem hann breiðist út um allt.
Vegna
einangrunar Nýja-Sjálands voru þar engar æðri lífverur, þegar maóríar
komu til skjalanna fyrir teinöld eða lengri tíma.
Þá voru þar þrjár tegundir skriðdýra (skink, gekkó og
tuatara, sem dó út annars staðar fyrir 100 miljónum ára), nokkrar
frumstæðar froskategundir og tvær leðurblökutegundir.
Þessar tegundir eru allar til enn þá en finnast aðeins á
afskekktum stöðum og á úteyjum.
Evrópumenn
fluttu með sér húsdýr til eyjanna.
Þeir komu líka með rauð dádýr til veiða og áströlsku
pokarottuna vegna skinnanna en þessari tegund hefur fjölgað ótrúlega
og hún veldur miklu tjóni, þar sem hún heldur til í runnalendi inni
í landinu. Það er mikið
vandamál að halda fjölda Geita, dádýra, pokarottna og kanína í
skefjum, jafnvel í þjóðgörðum landsins.
Fuglafánan
á sér enga náttúrulega óvini, þannig að eyjarnar eru hrein
fuglaparadís. Áhugaverðustu
fuglategundirnar eru líklega hinar ófleygu.
Moa-fuglinn var mjög stór tegund, sem maóríar eyddu
algerlega. Kivifuglinn
finnst enn þá á afskekktum runnasvæðum.
Weka og notornis (takahe; var bjargað frá útdauða) urðu líklega
ófleygar tegundir eftir að þær komu til Nýja-Sjálands.
Pukeko, mýrarhæna, skyld weka, er að verða ófleyg.
Nokkrar tegundir, s.s. söðulbakur og þrösturinn (líklega útdauður),
eru einstakar fyrir landið, en margar aðrar (tui, stélblævængur og
bjöllufugl) eru náskyldar áströlskum fuglategundum.
Nýja-Sjáland státar líka af áströlskum súlum, skúm, mörgæs,
toppskarfi og kóngaalbatross.
Mikill
fjöldi fisktegunda finnast í hafinu umhverfis eyjarnar vegna þess að
þær eru á mótum heitra og kaldra hafstrauma.
Þarna lifa m.a. túnfiskar, seglfiskar og stórir hákarlar auk
fjölda tegunda, sem lifa í heitum sjó.
Í köldum straumum frá Suðurskautinu þrífast þorsktegundir
og kolmúli og í blönduðum sjó eru m.a. tarakihi, grúper og bassi.
Mikill fjöldi af lúrum og flúrum heldur sig á grunnsævi á
flæðileirum og krabbategundir halda sig við klettótta strönd. |
