|
Lýðveldið Palau er í Vestur-Kyrrahafi og nær yfir u.þ.b. 200 eyjar
Karólínueyjaklasans. Höfuðeyjan er Koror og aðrar helztu eru
Babelthuap (stærst; 137 km²), Arakabesan, Malakal og Peleliu.
Heildarflatarmál eyjanna er 508 km² og svæðið, sem þær ná yfir er 650
km langt. Sumar eyjanna eru eldfjallaeyja en aðrar kóraleyjar. Hæsti
staður þeirra er á Koror, 628 m.y.s. Íbúarnir eru blandaðir Malæjar,
Melanesar, Filipseyingar og Pólýnesar. Áætlaður íbúafjöldi 1996 var
tæplega 17.000 (33 á hvern km²). Lífslíkur 1996 voru 71 ár.
Efnahagslífið og stjórnsýsla.
Sjálfsþurftarbúskapur og fiskveiðar eru aðalatvinnuvegir landsmanna og
gjaldmiðillinn er Bandaríkjadalur. Árið 1994 gerðu Palau-menn 15 ára
samning við BNA um 500 miljóna US$ fjárhagsaðstoð gegn
herstöðvaaðstöðu og óhindruðum aðgangi að hafsvæðum landsins. Stærstu
tekjulindir landsins eru annars ferðaþjónusta, handverk, túnfiskveiðar
og framleiðsla kókoskjarna. Vergar þjóðartekjur á mann eru US$
5.000.-, sem var tvöfalt á við Filipseyinga og flestar þjóðir
Míkrónesíu árið 1996. Fjöldi ferðamanna til eyjanna hefur aukizt smám
saman. Stjórnsýslan byggist á tveggja deilda þingi, ríkisstjórn og
forseta til fjögurra ára.
Sagan.
Palau-eyjar eru umkringdar öðrum eyjum og voru byggðar nokkrum hópum
þjóðerna á síðustu 3000 árum. Spánverjinn Ruy Lopez de Villalobos og
áhöfn hans komu fyrstir Evrópumanna til eyjanna og Spánverjar réðu
eyjunum til 1899, þegar Þjóðverjar keyptu þær. Japanar, sem voru
bandamenn Þjóðverja í fyrri heimsstyrjöldinni, hernámu eyjarnar 1914
og fengu síðan yfirráð yfir þeim fyrir hönd Þjóðabandalagsins 1922.
Þeir komu upp aðstöðu fyrir sjóher sinn, sem Bandaríkjamenn lögðu
undir sig 1944.
Eftir síðari heimsstyrjöldina urðu eyjarnar verndarsvæði Sameinuðu
þjóðanna, sem fólu BNA stjórn þeirra ásamt öðrum Kyrrahafseyjum. Árið
1981 var tekin upp stjórnarskrá fyrir Lýðveldið Palau. Samningurinn
við BNA um sjálfstæði eyjanna var ítrekað felldur í
þjóðaratkvæðagreiðslu á níunda og tíunda áratugnum, einkum vegna
ákvæðis um frjálsa umferð herskipa, kafbáta og flugvéla
Bandaríkjamanna með kjarnorkuvopn um land- og lofthelgi landsins. Í
júlí 1992 lýstu Bandaríkjamenn því yfir, að þessi farartæki yrðu ekki
búin slíkum tólum, og samningurinn var samþykktur í níundu
atkvæðagreiðslunni. Lýðveldið fékk fullt sjálfstæði 1. október 1994. |
