Vanuatu er eyjaklasi (u.þ.b. 80 eyjar; áður Nýju Hebrideseyjar) og sjálfstætt lýðveldi í Suðaustur-Kyrrahafi.  Stærstu eyjarnar eru í röð eftir stærð:  Espíritu Santo, Malekula, Efate og Tanna.  Aðrar helztu eyjar eru:  Epi, Pentecost, Aoba, Maewo, Erromanga og Ambrym.  Heildarflatarmál Vanuatu er 14.763 km².  Alls eru 67 eyjar byggðar.  Íbúafjöldinn var 165 þúsund árið 1994 (11 manns á hvern ferkílómetra).  Höfuðborgin Port Vila er á Efate (áætlaður íbúafjöldi 1989 var 19.400).

Nokkrar eyjanna eru kórallaeyjar en flestar hafa byggzt upp í eldgosum.  Þrjú eldfjöll eru virk.  Hæsti tindurinn, Tabwemasana (1811m), er á Espíritu Santo.  Flestar eyjanna eru vaxnar þéttum skógi og einungis 1% lands er ræktað   Hitabeltisloftslag ríkir á eyjunum og meðalárshiti er 25°C.  Meðalársúrkoman er 3810 mm í norðurhlutanum og 2286 mm í suðurhlutanum.

Íbúarnir eru aðallega af melanesískum uppruna en einnig afkomendur Evrópumanna, kínverja og Víetnama.  Tveir þriðjungar þeirra búa á stærstu eyjunum fjórum.  Enska og franska eru opinber tungumál eyjaskeggja en bislama er þjóðartungan, sem rúmlega 80% íbúanna talar.  Þar að auki eru mörg melanesísk tungumál töluð á eyjunum (malæ-pólinesísk).  Flestir íbúanna eru kristnir (þriðjungur í öldungakirkjunni).

Hinn 27. nóvember 2005 hófst eldgos á hinni afskekktu Ambae-eyju, sem tilheyrir Vanuatu.  Þúsundir íbúar í nágrenni eldfjallsins urðu að yfirgefa heimili sín vegna hættu á aurskriðum og skip voru tilbúin til að flytja fólk brott, ef ástandið versnaði.  Gosið hófst í stöðuvatni aðalgígsins.

Efnahagur og stjórn.  Meðaltekjur á árunum 1992-94 voru US$ 1150.- á mann á ári.  Gjaldmiðill landsins er vatu.  Sjálfsþurftarbúskapur einkenndi efnahagslífið fram að lokum 20. aldar og landbúnaðurinn veitir enn þá flestum atvinnu.  Mest er ræktað af rótum (yams, taro) og banönum.  Helztu útflutningsvörur eru kókoshnetukjarnar, kakó og kaffi.  Fiskveiðar og nautgriparækt eru líka talsvert veigamiklar útflutningsgreinar.  Ferðaþjónusta er vaxandi.  Alþjóðaflugvellir eru við Port Vila og á Espíritu Santos.  Hagstæð fjármálalöggjöf hefur aukið bankaviðskipti.  Nú byggjast u.þ.b. tveir þriðjungar vergra þjóðartekna á ferðaþjónustu og fjármálastarfsemi.  Eyjarnar tengjast með samgöngum á sjó og í lofti.  Vegakerfið er u.þ.b. 1130 km langt.  Járnbrautir hafa ekki verið lagðar á eyjunum.  Aðeins eitt ríkisrekið dagblað er gefið út.  Fjarskipti við umheiminn byggjast á gervitunglum og jarðstöð við Port Vila.

Stjórnarfarið á Vanuatu-eyjum byggist á stjórnarskrá frá 1980.  Æðsti maður ríkisins er forsetinn, sem er kjörinn til fimm ára í senn.  Framkvæmdavaldið er í höndum ráðherraráðs, sem er undir stjórn forsætisráðherra.  Þingið kýs hann og síðan tilnefnir hann aðra ráðherra.  Löggjafarvaldið er í höndum 52 þingmanna, sem eru kosnir í almennum kosningum til fjögurra ára í senn.

Sagan.  Melanesar hafa byggt eyjarnar síðan u.þ.b. 5000 f.Kr.  Portúgalski landkönnuðurinn Pedro de Queirós kom fyrstur auga á þær árið 1606.  Franski sæfarinn Antoine de Bougainville heimsótti þær 1768 og brezki sæfarinn James Cook, sem gaf þeim nafnið Nýju Hebrides-eyjar, kom þangað árið 1774.  Bretar og Frakkar komu upp sameiginlegri herskipahöfn árið 1887 til að stjórna eyjunum.  Árið 1906 urðu þær opinberlega brezk-franskt verndarsvæði.  Í síðari heimsstyrjöldinni (1942) komu Bandaríkjamenn upp flugherstöð á Espíritu Santo.  Í júní 1980 hófst skammvinn bylting á Espíritu Santo, sem var kæfð með aðstoð frá Papúa Nýju-Gíneu í ágúst, en eyjarnar fengu sjálfstæði hinn 30. 1980.  Vanuatu var meðal fárra landa, sem fordæmdi ekki kjarnorkutilraunir Frakka í Suður-Kyrrahafi.