París skoðunarvert Frakkland,
France Flag


PARÍS
Skoðunarverðir staðir
.

.

Utanríkisrnt.

 

*PLACE de la CONCORDE er eitt stærsta og fegursta torg heims á öxlinum Louvre til Etoile.  Á árunum 1793-95 sneið fallöxin 2800 höfuð frá búkum á torginu.  Núverandi útlit torgsins er frá 1854.  Einsteinungurinn er frá Luxor í Egyptalandi, tæplega 23 m hár, úr anddyri Þebuhofsins, sem Ramses II lét reisa á 13. öld f.Kr. nærri núverandi Luxorborg.  Pasha Mohammed Ali gaf Lois-Philippe hana árið 1831.  Brúin Pont de la Concorde var byggð 1787-91 og endurbyggð 1935-39. Concorde þýðir andardráttur.

JARDIN des TUILERIES
 
  Þar slöppuðu frönsku konungarnir af áður fyrr.  Garðurinn var gerður að mestu leyti árið 1664.  Margar styttur, tvær tjarnir.  Áður var tígulsteinagerð (fyrir 1564) á þessum stað.  Í Tuilerieshöll bjuggu konungarnir til 1871.

MUSÉE du JEU de PAUME er í húsi, sem áður var notað til tennisiðkunar þess tíma.  Var hluti Louvresafnsins til 1986.

ARC de TRIOMPHE du CARROUSEL
 er 14,6 m hár sigurbogi í líkingu við 'Severusbogann' í Róm, reistur 1806-7 til minningar um sigra Napóleons yfir Austurríki.  Hestar og vatn eftir bosio (1828).  Fyrir 1815 voru á boganum fornir hestar og vagn, sem Napóleon lét taka af Markúsarkirkjunni í Feneyjum en þeim var skilað aftur.

**LOUVRE  Mikilvægasta og ein fegursta bygging Parísar vegna innihaldsins og byggingarstíla.  Fyrsta mannvirkið þar var víggirtur kastali (Philippe Auguste 1180-1223), sem Karl 5. stækkaði og skreytti.  Alla 15. öld vanræktu kóngarnir Louvre og notuðu húsið sem vopnabúr og fangelsi.  Árið 1546 ákvað Frans I (1515-47) að byggja nýja höll þar og réði Pierre Loscot, bezta arkitektinn á dögum endurreisnarstílsins, til að byggja hana.  Síðan lagði hver kóngurinn af öðrum hönd á plóginn unz Napóleon Bonaparte og Napóleon III létu gera við eldri hluta Louvre og bættu við þeim hluta, sem tengist Tuilerieshöllinni. Louvre-höllin er 198.000 m² með inngörðum, þrisvar sinnum stærri en Vatikanið og Péturskirkjan.  Norðurhluti Louvre er notaður fyrir fjármálaráðuneytið.  Í vesturendanum, Pavillon de Marsan, er skrautminjasafn.  Allar aðrar fyrrum vistarverur í Louvre eru safn með u.þ.b. 300.000 verkum, sem tæki 208 sólarhringa að skoða miðað við 1 mínútu fyrir hvert verk (tæp 2 ár með 8 stunda vinnudegi).

*ARC ce TRIOMPHE de L’ETOILE  Sigurboginn.  Hinn stærsti sinnar tegundar í heimi, 49 m hár, 45 m breiður og 22 m á dýpt.  Teiknaður af Chalgrin 1811.  Átti að vera tákn um sigursæld Napóleons.  Honum var lokið 1836, þegar Louis-Philippe ríkti.  Stöplarnir eru skreyttir ýmsum myndum.  Austurstöpullinn = uppreisn fólksins 1792, kallað 'Marseillaise' og Napóleon krýndur við austur-ríska friðinn 1810.  Vesturstöpullinn = andóf fólksins 1814 og friðurinn 1815.  Undir loftinu er myndræn lýsing á brottför og komu hersins og innan í bogunum eru skráð nöfn 172 orrustna og 386 hershöfðingja.  Nöfn þeirra, sem féllu, eru undirstrikuð.  Undir boganum er gröf óþekkta hermannsins (úr fyrri heimsstyrjöld), sem féll við Verdun og var grafinn hér 11. nóvember 1920.  Þar brennur eilífur eldur.  Ofan af boganum er gott útsýni.  Undir pallinum er lítið safn um byggingu bogans, Napóleon og fyrri heimsstyrjöldina.

Aðalbreiðgötur Parísar geisla út frá Sigurboganum, 12 alls.  Boulevard = bulwarks (rampart) = virkisgarður (rifinn og götur komu í staðinn) til 1860.

ÓPERAN  var byggð 1862-74 eftir hönnun Charles Garnier.  Hin stærsta í heimi, 11.237 m².  Sæta-fjöldi er 2.167 (ekki flest í heimi; Metropolitan í New Yori = 3.800 sæti, La Scala í Mílanó = 3.600 sæti, San Carlo í Napolí = 2.900 sæti). Óperan er opin ferðamönnum á daginn til að skoða m.a. hina frægu myndskreytingu Chagalls í loftinu í salnum.  Napóleon III lét reisa óperuna. 

PLACE VENDOME   Gert 1706 í mjög klassískum stíl (Jules-Hardouin-Mansart).  Vendômesúlan, 43 m há, er eftirlíking af Trajansúlunni í Róm eftir Gondouin og Lepére.  Myndskreytingarnar hringast um hana.  Hún er steypt úr 1200 herteknum, austurrískum og rússneskum fallbyssum (1805).  Efst trónir Napóleon Bonaparte í kufli rómversks keisara.  Í húsinu nr. 12 við torgið, þar sem er minningarskjöldur, dó Chopin (1810-49).

PONT NEUF er elzta brú Parísar, byggð 1578-1603.

ILE de la CITÉ er elzti hluti Parísar.

**CENTRE NATIONAL c’ART et de CULTURE GEORGES POMPIDOU  eða 'Centre Beaubourg' var opnað árið 1977 í framúrstefnubyggingu, sem er 42 m há, 166 m löng og 60 m breið.  Þar er **Þjóðarlistasafn með nútímalist, sýningarsölum, bókasafni og mörgu öðrru. Sunnan við húsið er hljóðminjasafn (Institut de Recherche et de Coordination Acoustique (Musique) = IRCAM).

HOTEL de VILLE ráðhúsið, sem var byggð árið 1874-82 í frönskum, klassískum stíl.  200 styttur.

**NOTRE DAME  (opin 08:00-19:00; gæta að verðmætum; hámessa alla daga kl. 10:00).  Dómkirkja biskupa Parísarborgar var stofnuð á stað, þar sem áður stóðu tvær kirkjur.  Kór og þvergöngum var lokið árið 1177, en heildarbyggingunni var ekki lokið fyrr en á 14. öld.  Kirkjan skemmdist mjög mikið í frönsku stjórnarbyltingunni (1789).
Hof skynsemi og raka 1793-94.  Vesturhlið kirkjunnar er fegurst, elzt sinnar tegundar og fyrirmynd forhliða guðshúsa í Norður-Frakklandi og víðar.  Höggmyndin á dyrum Notre Dame skemmdist 1789 en var endur-nýjuð.  Miðinngangur sýnir dómsdag með Krist í heiðursessi.  Til hægri = heilög Anna, til vinstri = María guðsmóðir.  Yfir dyrum eru innskot með 28 styttum konunga Júdeu og rósettuglugginn, 9,8 m í þvermál.  Turnarnir tveir eru 69 m háir og voru aldrei byggðir í fulla hæð.  Upp í norðurturninn liggja 376 þrep (lokaður á þriðjudögum) og þaðan er gott útsýni yfir brýr Signu.  Í suðurturni er 'Bourdon de Paris', klukka, sem vegur 15 tonn frá árinu 1686.  Innanmál Notre Dame eru: Lengd 130 m, breidd 48 m og hæð til lofts er 35 m.  Inni standa 75 súlur.  Orgelleikur alla sunnudaga kl 17:45-18:30.  Í rósettuglugganum má sjá 80 atriði úr gamla testamentinu (1270).  Gluggar í suður-þvergangi eru frá 1257.  Til hægri við inngang að kór er 'Notre Dame de Paris', mjög dýrkað Maríulíkneski frá 14. öld.  Cavaillé-orgelið er hið stærsta í Frakklandi með 8500 pípur.  Í skrúðhúsinu (1845-50) er dýrgripir kirkjunnar varðveittir, t.d. þyrnikórónan, brot úr krossi Krists og nagli úr honum.

**MONTMARTRE – SACRÉ CÆUR   Montmartre rís 101 m yfir Signu og útsýni þaðan yfir borgina er mjög gott.  Listamannahverfi umhverfis á 'Place du Tertre'.  Kirkjan *'St. Pierre-de-Montmartre er ein elzta gotneska kirkja Frakklands og tilheyrir benediktínaklaustri (1147).  Hún var endurnýjuð 1900 - 1905. 
**Sacré Cæur er í rómönsk-byzönskum stíl.  Kúpullinn er 83 m hár.  Hún var byggð úr hvítum sandsteini vegna áheits katólika í tengslum við fransk-prússneska stríðið 1871-72.  Byggingin hófst 1875 og var lokið 1914.  Kirkjan var vígð 1919.  Savoyardeklukkan vegur 18.835 kíló.

Í Montmartrekirkjugarðinum liggja grafnir Heinrich Heine, Hector Berlioz, Jacques Offenbach o.fl. merkir menn.

CHAMP de MARS er á milli herskólans og Signu.  Áður hergönguvöllur, nú sýnigarsvæði.

EIFFEL-TURNINN
var reistur 1887-1889 fyrir heimssýninguna í París.  Verkfræðingurinn Gustave Eiffel (1832-1923) sá um verkið.  Turninn var hæsta mannvirki síns tíma, 300 m (317,93 m með sjón-varpsloftneti frá 1957).  Grunnflötur turnsins er 2.838 m².  Fyrsti pallur er í 58 m hæð, annar í 116 m og þriðji í 276 m.  Bezti tími dags til að fara upp er einni klst. fyrir sólsetur.  Það átti að rífa turninn árið 1909 en það var hætt við það.  Í turninum eru 7000 tonn af járni, 12.000 járnstangir, 2,5 milljónir bolta.  Háhýsi í BNA voru síðar (fyrst í Chicago) byggð með sömu aðferð.

HOTEL des INVALIDES (1671; Libéral Bruant).  Lúðvík 14 lét reisa þessa byggingu til að hýsa gamla hermenn (upprunalega 7000 manns).  Nú búa þar fáir, einkum safnverðir.  Að öðru leyti er húsið notað undir stjórnarskrifstofur.  Þar er líka hersafn.

*DOME des INVALIDES (1675-1706) er 97 m hátt, 107 m með krossinum.  Lokað á þriðjudögum.  Þetta er grafhýsi Napóleons Bonaparte, Napóleons II (1811-32), sem var eini skilgetni sonur hinns fyrstnefnda, Torenne marskálks (1611-75; 30 ára stríðið og Elsaßstríðið), Joseph Bonaparte (elzti bróðir N.B.; konungur í Napólí og síðar á Spáni), Jerome Bonaparte (konungur Vestfalíu), Foch marskálks og Lyautey marskálks.

PALAIS du LUXEMBURG byggði Salomon de Brosse á árunum 1620-21 fyrir ekkju Hinriks IV, Maríu af Medici.  Höllin hýsir nú öldungadeild þingsins (frá 1958; 318 fulltrúar).  Garður hallarinnar.

Jardin du Luxemburg var gerður 1613 og er eini garðurinn, sem eftir er í endurreisnarstíl í París.  Hann er hinn vinsælasti á vesturbakka Signu.  Margar styttur.

MONTPARNASSE-HVERFIÐ   Listamenn, rithöfundar o.fl. frægt fólk sækir enn þá kaffihúsin þar.  Maine- Montparnasse-turninn (1974) er 210 m hár og mjög umdeild bygging.  Í henni er skrifstofuhúsnæði.  Í kirkjugarði Montparnasse er margt frægt fólk grafið, m.a. Guy de Maupassant (1850-93).

LATÍNUHVERFIÐ  er eitt elzta hverfi Parísar.  Sorbonneháskólinn o.fl menntastofnanir eru þar.  Aðal-gatan um Latínuhverfið er Boulevard St. Michel.  Sorbonne var stofnaður 1253 af Robert de Sorbon, skriftaföður Lúðvíks 9., sem guðfræðiháskóli.  Hann varð síðar deild í háskólanum, sem var stofnaður 50 árum fyrr.  Árið 1470 var fyrstu prentpressu Frakklands komið fyrir í Sorbonne.  Núverandi hús eru frá dögum Richelieu kardinála, 1627 og síðar.  Mikið byggt og endurnýjað 1885-1901.  Sorbonnekirkjan (1635-53) er áberandi kennileiti í París.

*PANTHÉON er á Montagne de Ste-Geneviéve (60 m), hæsta stað á vesturbakkanum.  Þar stóð áður kirkja á gröf heilags Geneviéve (422-512).  Panthéon var reist 1764-90 (122 m langt, 84 m breitt og 91 m hátt).  Lúðvík 15. lét reisa það vegna áheits.  Árið 1791 var ákveðið að Panthéon yrði greftrunarstaður göfugra sona Frakklands.  Tuttugu og tvær kórinþskar súlur bera skyggnið með frægum lágmyndum eftir David d'Angers (1831-37) = Frakkland að skrýða mikilmenni sýn blómsveigum.

*St-ETIENNE du MONT-KIRKJAN var byggð á 15. og 16. öld í síðgotneskum stíl undir áhrifum endur-reisnarstílsins.  Árið 1789 varð hún að helgidómi föðurlandsástar.  Fagrar innréttingar, t.d. róðu-krosstjald (1525-35) með miklum endurreisnarskreytingum, predikunarstóll frá 1640 og fagrir 16. aldar gluggar.

BOULOGNE-SKÓGUR er einn fegursti skemmtigarður Evrópu (850 ha).  Borgin fékk þetta óræktarsvæði árið 1853 og gerði þar enskan garð.

 TIL BAKA     Ferðaheimur - Garðastræti 36 - 101 Reykjavik - info@nat.is - Heimildir            HEIM