Svalbarši, įšur Spitsbergen, er eyjaklasi ķ Noršur-Ķshafi, u.ž.b. mišja vegu milli Noregs og Noršurpólsins.  Eyjarnar liggja milli 74°N og 81°N og 10°A og 35°A.  Ašaleyjarnar eru Spitsbergen, Noršausturlandiš, Barentseyja, Edgeeyja, Land Karls konungs, Forland Karls prins og Bjarnarey, sem eru alls u.ž.b. 62.160 km².  Nęstum 60% lands eyjanna eru žakin jöklum.  Kolanįm er ašalatvinnuvegur eyjaskeggja, sem voru u.ž.b. 3300 įriš 1991.

Meirihluti ķbśanna ķ Longyearbyen, höfušstašar eyjanna, er Noršmenn og žaš er žeim kappsmįl aš halda žessu hlutfalli ķ skólunum.  Rśssneski bęrinn Barentsburg er ķ 60 km fjarlęgš frį höfušstašnum.  Žar starfrękja Noršmenn tvęr kolanįmur.  Nįma nr. 7 sér Lonyearbyen fyrir kolum til raforkuframleišslu.  Bęrinn Svea er ķ fimmtįn mķnśtna flugfjarlęgš žašan.  Žar er einnig kolanįma, žar sem starfsmenn eru frį Longyearbyen og starfa žar ķ viku ķ senn.  Žar er einnig talsverš žjónusta, s.s. sjśkrahśs, leikskólar og stór skóli.

Feršažjónusta er oršin mikilvęg atvinnugrein į Svalbarša.  Enginn getur skrįš lögheimili į eyjunum, žar sem žęr eru nokkurs konar einskismannsland.  Mešalbśsetutķmi fólks žar er 3-4 įr og margt ungt fólk, sem vill reyna eitthvaš nżtt og spennandi, sezt žar aš um tķma.  Ķ Longyearbyen er u.ž.b. 3 km löng ašalgata meš hlišargötum og miškjarna verzlunar og veitingahśsa.  Hįskólinn er viš annan enda ašalgötunnar og heimavist hans ķ uppgeršum hķbżlum nįmuverkamanna viš hinn.  Žar bżr deigla žjóšerna stśdenta.

Vešurlagiš į eyjunum er mjög umhleypingasamt og hitasveiflur talsveršar.  Firši austanlands leggur mun fyrr en vestanlands, žar sem žeir lokast ķ janśar.  Ein kvķsla golfstraumsins, sem Noršmenn kalla Vestur-Spitzbergenstrauminn, liggur upp aš vesturströndinni.

Stórir landshlutar eru alfrišašir og sękja žarf um sérstakt leyfi til aš fara um žį.  Leyfi er ekki aušsótt.  Į sumrin er albjart allan sólarhringinn, allt frį marz/aprķl.  Snjó tekur upp ķ jśnķlok og hann sezt į nż, žegar tekur aš dimma.  Tvo mįnuši į įri er kolnišamyrkur, žannig aš ekki sézt einu sinni til tungls.

Tališ er, aš allt aš 7000 ķsbirnir hafizt viš į eyjunum.  Af žeim stafar hętta allt įriš og allir eru višbśnir žvķ aš verjast žeim.  Haldin eru öryggisnįmskeiš, žar sem fólki er kennt aš klęša sig, skyndihjįlp og aš komast af.  Skotfimi er kennd meš stórum herrifflum.  Minna er um ķsbirni į vesturhluta eyjanna į haustin, žar sem ķs skortir.  Stranglega er bannaš meš lögum aš fella ķsbirni nema ķ algerri naušvörn.  Hreindżr ganga um Longyearbyen eins og hśsdżr og vel heyrist til refa ķ nįgrenninu.  Fuglalķf er mikiš į sumrin en lķtt heyrist til annarra fugla en rjśpna į veturna.  Selir sjįst ekki fyrr en ķsinn sezt aš og talsvert er af mjaldri.  Meš noršurströndinni er žéttbżli rostunga.

Noršmenn gera sér grein fyrir žvķ, aš kolanįm veršur ekki stundaš į eyjum um alla framtķš, m.a. vegna žess, aš žeir hafa ętķš greitt meš žvķ.  Žeir vilja halda ķ eyjaklasann vegna mikilvęgrar legu hans, möguleika į uppgötvun olķu og af sögulegum sökum (Fridtjof Nansen, Roald Amundsen o.fl.).  Feršažjónustan į sér mikla framtķšarmöguleika.  Dregiš hefur veriš śr mešlagi meš nįmunum og auknu fé hefur veriš beint til hįskólans.  Žar veršur rannsóknagaršur fyrir alla, sem vinna aš rannsóknum į eyjunum.  Nęstum öll atvik og slys, žar sem ķsbirnir koma viš sögu, tengjast ferša- og vķsindamönnum.  Noršmenn sjį hag ķ aš mennta fólk, sem žekkir Svalbarša og vill vera žar.

Svalbarša er getiš ķ gömlum, norskum sögnum (fannst e.t.v. um 1200) og įriš 1596 rambaši hollenzkur leišangur undir forystu sęfarans Willem Barents į eyjarnar.  Enginn settist žar aš fyrr en Noršmenn fóru aš nżta kolanįmurnar eftir 1890.  Įriš 1920 voru norsk yfirrįš yfir eyjunum višurkennd.  Noršmenn telja, aš samningurinn, sem var geršur um yfirrįš žeirra, nįi til 12 mķlna landhelgi ķ kringum žęr og žeir rįši aušlindum innan hennar.  Ašrar ašildaržjóšir žessa samnings lķta ekki svo į, žannig aš Noršmenn žora ekki aš nżta sér aušlindir hafsins.  Fiskimišin umhverfis eyjarnar eru ekki mjög gjöful, allrahelzt sunnan žeirra og žį helzt rękjuveišar.  Einnig er tiltölulega stutt ķ fiskimišin ķ Smugunni ķ Barentshafi.  Nokkrir heimsskautsleišangrar hófu feršir sķnar žašan, ž.m.t. Sir William Parry įriš 1827, Frišžjófur Nansen įriš 1893 og Roald Amundsen og Umberto Nobile įriš 1926.

(Heimildir:  Stśdentablašiš ķ marz 2003 o.fl.).